Boşanma Davaları
Boşanma, eşler arasındaki evlilik birliğinin mahkeme kararıyla sona erdirilmesidir. Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma ancak haklı bir sebebe dayanılarak açılabilir ve bu sebeplerin mahkemede ispatlanması gerekmektedir. Boşanma davaları, tarafların anlaşmasına bağlı olarak anlaşmalı boşanma veya çekişmeli olarak çekişmeli boşanma şeklinde ikiye ayrılmaktadır.
Bu makalede, boşanma sebepleri, dava süreci, nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi hukuki konular ele alınacaktır.
1. BOŞANMA SEBEPLERİ
Türk Medeni Kanunu’nda boşanma nedenleri genel ve özel sebepler olarak ikiye ayrılmıştır:
a) Genel Boşanma Sebepleri (Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması)
• TMK madde 166’ya göre, eşler arasında şiddetli geçimsizlik varsa ve ortak hayat çekilmez hâle gelmişse boşanma davası açılabilir.
• Bu kapsamda değerlendirilen bazı sebepler şunlardır:
• Sürekli tartışma ve kavga,
• Güvensizlik ve sadakatsizlik,
• Şiddetli geçimsizlik nedeniyle psikolojik ve fiziksel zarar görme.
b) Özel Boşanma Sebepleri
Türk Medeni Kanunu’nda özel olarak belirtilmiş bazı boşanma sebepleri şunlardır:
1. Zina (Aldatma) – TMK m. 161
• Eşlerden birinin zina yapması, boşanma sebebidir.
• Zina öğrenildikten sonra 6 ay içinde dava açılmazsa, dava hakkı düşer.
2. Hayata Kast, Pek Kötü Muamele veya Onur Kırıcı Davranış – TMK m. 162
• Eşin diğer eşin hayatına kast etmesi, ağır hakaretlerde bulunması veya fiziksel şiddet uygulaması boşanma sebebidir.
3. Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme – TMK m. 163
• Eşin yüz kızartıcı bir suç işlemesi veya toplumca ahlak dışı kabul edilen bir yaşam sürmesi boşanma nedeni olabilir.
4. Terk – TMK m. 164
• Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan sorumluluklarını yerine getirmemek için en az 6 ay süreyle ortak konutu terk etmişse, terk edilen eş mahkemeden boşanma talep edebilir.
5. Akıl Hastalığı – TMK m. 165
• Eşlerden birinin akıl hastası olması ve hastalığın evlilik birliğini çekilmez hâle getirmesi durumunda, boşanma davası açılabilir.
2. BOŞANMA DAVASI TÜRLERİ
Boşanma davaları anlaşmalı ve çekişmeli olmak üzere ikiye ayrılır.
a) Anlaşmalı Boşanma
• Eşler, boşanma ve boşanmanın sonuçları konusunda tam mutabakata varmışsa açılabilir.
• Evliliğin en az 1 yıl sürmüş olması gerekir (TMK m. 166/3).
• Mahkemeye sunulan anlaşmalı boşanma protokolü hâkim tarafından incelenir ve tarafların iradesi doğrulanır.
• Genellikle 1 celsede sonuçlanır.
b) Çekişmeli Boşanma
• Eşlerin boşanma ve sonuçları konusunda anlaşamadığı davalardır.
• Boşanma sebepleri mahkemede ispat edilmelidir.
• Tanıklar dinlenir, deliller sunulur ve uzun süren bir yargılama süreci yaşanabilir.
• Mal paylaşımı, nafaka, velayet gibi konular mahkemenin takdirine bırakılır.
3. BOŞANMA DAVASINDA MERAK EDİLEN HUSUSLAR
a) Nafaka
• Boşanma davasında eşlerden biri yoksulluğa düşecekse, karşı taraftan yoksulluk nafakası talep edebilir.
• Velayet kendisine verilen ebeveyn, çocuğun bakım giderleri için diğer ebeveynden iştirak nafakası talep edebilir.
b) Velayet
• Mahkeme, çocuğun velayetini belirlerken çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurur.
• Çocuğun yaşı, eğitimi ve ebeveynin bakım kapasitesi değerlendirilir.
c) Mal Paylaşımı
• 2002’den sonra yapılan evliliklerde edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir.
• Evlilik içinde edinilen mallar eşler arasında eşit olarak paylaşılır.
• Kişisel mallar (miras, bağış, evlilik öncesi mal) paylaşılmaz.
4. BOŞANMA DAVASI SÜRECİ
1. Boşanma Dava Dilekçesinin Hazırlanması:
• Çekişmeli veya anlaşmalı boşanma dilekçesi hazırlanır.
2. Yetkili Mahkemeye Başvuru:
• Boşanma davası eşlerden birinin yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi’nde açılır.
3. Ön İnceleme ve Delil Toplama:
• Mahkeme, tarafların taleplerini değerlendirir, delil ve tanıkları inceler.
4. Tanık Dinleme ve İspat:
• Tarafların ileri sürdüğü iddialar, tanık beyanları ve diğer delillerle desteklenmelidir.
5. Karar ve Kesinleşme:
• Mahkeme, boşanma talebini ve ek talepleri değerlendirerek karar verir.
• Temyiz edilmeyen karar kesinleşir ve nüfus kaydına işlenir.
5. BOŞANMA DAVALARINDA AVUKATIN ÖNEMİ
Boşanma davaları, hem psikolojik hem de hukuki yönü ağır olan süreçlerdir. Profesyonel bir avukat desteği almak, tarafların hak kaybı yaşamasını önleyebilir.
Bir avukatın sağladığı avantajlar şunlardır:
• Dava dilekçesinin doğru hazırlanması ve usul hatalarının önlenmesi,
• Boşanma sürecinin hızlandırılması,
• Maddi ve manevi tazminat, nafaka ve velayet haklarının korunması,
• Mal paylaşımında adaletin sağlanması,
• Mahkemenin takdir yetkisini müvekkil lehine yönlendirebilecek hukuki stratejilerin belirlenmesi.
Çekişmeli boşanmalarda delil sunma, tanık dinletme, nafaka ve velayet taleplerini savunma gibi aşamalar profesyonel hukuk desteği gerektirir.
6. SONUÇ
Boşanma davaları, evlilik birliğinin sona erdirilmesi sürecinde tarafların haklarının korunmasını gerektiren önemli hukuki süreçlerdir. Anlaşmalı boşanma daha hızlı sonuçlanırken, çekişmeli boşanmalarda uzun yargılama süreçleri yaşanabilir.
Nafaka, velayet, mal paylaşımı gibi hususlar her boşanma davasında ayrı ayrı değerlendirilir. Bu süreçte hukuki hatalardan kaçınmak ve hak kayıplarını önlemek için bir avukatın desteği büyük önem taşır.