Terk Nedeniyle Boşanma
Evlilik birliği, eşlerin ortak sorumluluklarını yerine getirmesiyle devam eder. Ancak eşlerden biri haklı bir sebep olmaksızın ortak konutu terk eder veya diğer eşi evden ayrılmaya zorlar ve eve dönmesini engellerse, terk edilen eş için evliliği sürdürmek imkânsız hale gelebilir. Bu durum, Türk Medeni Kanunu’nun 164. maddesi kapsamında boşanma sebebi olarak düzenlenmiştir.
1. TMK Madde 164 Kapsamında Terk Nedeniyle Boşanma Şartları
Terk nedeniyle boşanma davası açılabilmesi için belirli şartların oluşması gerekmektedir.
a) Eşin Ortak Konutu Terk Etmesi
Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek amacıyla ortak konutu terk etmiş olmalıdır. Terk fiili; kendi isteğiyle veya zorlamayla evi terk etmek ve uzun süre dönmemek şeklinde olabilir.
Örnekler:
• Eşin evlilik sorumluluklarını yerine getirmekten kaçınarak evi terk etmesi,
• Haklı bir sebep olmaksızın uzun süre ortak konuta dönmemesi,
• Eşin ailesinin yanına gidip, süresiz olarak orada kalması.
Terk, boşanma sebebi sayılabilmesi için geçici değil, kalıcı bir nitelik taşımalıdır.
b) En Az 6 Ay Süreyle Devam Etmesi
Terk edilen eş, eşinin evi terk etmesinin üzerinden en az 6 ay geçmesini beklemek zorundadır. 6 aydan kısa süreli terkte boşanma davası açılamaz.
c) Mahkeme Yoluyla İhtar Gönderilmesi (Geri Dön Çağrısı)
Terk edilen eş, boşanma davası açmadan önce, mahkeme aracılığıyla terk eden eşe eve dönmesi için ihtar çekmelidir.
İhtarın özellikleri:
• Noter veya mahkeme aracılığıyla gönderilmelidir.
• Eşin en az 2 ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği belirtilmelidir.
• Eğer eş ihtardan sonra da eve dönmezse, terk edilen eş boşanma davası açabilir.
Eğer terk eden eş, ihtara rağmen haklı bir sebep olmaksızın eve dönmezse, artık kusurlu sayılır ve boşanma süreci başlatılabilir.
d) Eşi Ortak Konutu Terk Etmeye Zorlayan Kişi de “Terk” Etmiş Sayılır
Terk, sadece evi bırakan eşe özgü bir durum değildir. Eşini evden zorla uzaklaştıran veya eve dönmesini engelleyen kişi de terk etmiş sayılır.
Örnekler:
• Eşi sürekli kötü muameleye maruz bırakıp evden gitmeye mecbur etmek,
• Şiddet veya baskı yoluyla eşin ortak konuttan ayrılmasını sağlamak,
• Eşin eve dönmesine engel olacak şekilde kilidi değiştirmek veya onu eve almamak.
Bu gibi durumlarda, evden zorla uzaklaştırılan kişi, terk edilen eş konumuna gelir ve terk nedeniyle boşanma davası açabilir.
2. Boşanma Davasında İspat ve Deliller
Terk nedeniyle boşanma davası açan eş, terk olayını ve ihtarın gönderildiğini ispatlamak zorundadır.
Mahkemede kabul edilen deliller:
• Noter veya mahkeme aracılığıyla gönderilen ihtar belgesi,
• Tanık beyanları (örneğin, terk edilen eşin ailesi, komşuları),
• Polis veya kolluk kuvvetleri tutanakları (eğer terk edilen eş şikayette bulunmuşsa),
• Telefon ve mesaj kayıtları (eşin ortak konuta dönmek istemediğini gösteren mesajlar).
3. Boşanmanın Sonuçları
a) Maddi ve Manevi Tazminat
Terk nedeniyle boşanma davasında, terk eden eş kusurlu sayıldığı için, mağdur olan eş maddi ve manevi tazminat talep edebilir.
b) Nafaka Hakkı
Eğer terk edilen eş, ekonomik olarak zor durumda kalacaksa, mahkeme yoksulluk nafakasına hükmedebilir. Ancak terk eden eş, nafaka talep etme hakkını kaybedebilir.
c) Velayet
Çocukların üstün yararı gözetilerek velayet hakkı belirlenir. Evi terk eden eş, velayet hakkını kaybedebilir, özellikle çocuklarını terk etmişse mahkeme velayeti diğer eşe verebilir.
d) Mal Paylaşımı ve Katılma Alacağı
Terk eden eş, kusurlu taraf olarak değerlendirilirse, mahkeme mal paylaşımı konusunda onun haklarını sınırlandırabilir veya katılma alacağı hakkını azaltabilir.
Örneğin:
• Ortak konutu terk eden eş, evin satışından elde edilecek gelirde daha düşük pay alabilir.
• Eğer terk edilen eş, evlilik süresince ekonomik yükü tek başına taşımışsa, mahkeme bu durumu hakkaniyet gereği değerlendirebilir.
4. Terk Nedeniyle Boşanma Davasında Süreç
1. Terk eden eşin, ortak konutu terketmesinin üzerinden 6 ay geçmesi beklenir.
2. Mahkeme veya noter aracılığıyla terk eden eşe ihtar gönderilir.
3. Eğer eş, ihtardan sonra 2 ay içinde eve dönmezse, terk edilen eş boşanma davası açabilir.
4. Mahkeme, terk olayının kanıtlarını değerlendirerek boşanma kararı verir.
5. Sonuç
Türk Medeni Kanunu’nun 164. maddesi, haklı bir sebep olmaksızın eşini terk eden kişiye karşı terk edilen eşin boşanma davası açmasına imkân tanımaktadır. Ancak boşanma davası açılabilmesi için terk olayının en az 6 ay sürmesi ve mahkeme aracılığıyla ihtar gönderilmiş olması gerekmektedir.
Bu tür boşanma davalarında, terk edilen eşin hak kaybına uğramaması için uzman bir avukattan hukuki destek alması önemlidir.