Anlaşmalı Boşanma
Evlilik birliği bazen taraflar için sürdürülemez hale gelebilir. Eşlerin evliliklerini karşılıklı anlaşma ile sonlandırmak istemesi durumunda, Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında anlaşmalı boşanma süreci devreye girer. Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanmaya göre daha hızlı, daha az maliyetli ve taraflar için daha az yıpratıcı bir süreçtir.
1. Anlaşmalı Boşanmanın Şartları
Anlaşmalı boşanma davasının mahkeme tarafından kabul edilebilmesi için belirli şartların sağlanması gerekir.
a) Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması
• Anlaşmalı boşanma davası açabilmek için evliliğin en az bir yıl devam etmiş olması gerekmektedir.
• Bir yıldan kısa süren evliliklerde anlaşmalı boşanma mümkün değildir, ancak çekişmeli boşanma davası açılabilir.
b) Eşlerin Mahkemeye Birlikte Başvurması veya Bir Eşin Açtığı Davanın Diğer Eş Tarafından Kabul Edilmesi
• Anlaşmalı boşanma davası, eşlerin ortak dilekçe ile mahkemeye başvurması ya da bir eşin açtığı davayı diğer eşin kabul etmesi ile açılabilir.
• Taraflar boşanma konusunda mutabık olmalıdır ve mahkemeye bunu beyan etmelidirler.
c) Hâkimin Tarafları Bizzat Dinlemesi
• Mahkeme, tarafların gerçekten özgür iradeleriyle boşanmak istediklerini tespit etmek zorundadır.
• Hâkim, duruşmada eşleri bizzat dinleyerek boşanma iradelerinin baskı altında olmadan açıklandığına kanaat getirmelidir.
• Eğer tarafların boşanma konusunda zorlama veya baskı altında olduğu tespit edilirse, anlaşmalı boşanma talebi reddedilebilir.
d) Boşanmanın Mali Sonuçları ve Çocukların Durumu Konusunda Tarafların Anlaşmış Olması
• Taraflar, boşanmanın ardından mal paylaşımı, nafaka, tazminat, çocukların velayeti ve çocuklarla kişisel ilişki konularında anlaşmaya varmalıdır.
• Hazırlanan protokol mahkemeye sunulmalıdır.
• Hâkim, yapılan anlaşmayı uygun bulursa boşanmaya hükmeder.
• Eğer mahkeme, tarafların anlaşmasını hukuka veya çocukların menfaatlerine aykırı bulursa, gerekli değişiklikleri yapabilir.
• Mahkemenin yaptığı bu değişiklikler taraflarca kabul edilmezse, anlaşmalı boşanma gerçekleşmez ve dava çekişmeli boşanma davasına dönüşebilir.
2. Anlaşmalı Boşanmanın Avantajları
• Hızlı Bir Süreçtir: Çekişmeli boşanmalar yıllarca sürebilirken, anlaşmalı boşanma genellikle tek celsede tamamlanır.
• Daha Az Masraflıdır: Daha kısa sürede sonuçlandığı için mahkeme ve avukat masrafları daha düşük olur.
• Psikolojik Etkisi Daha Azdır: Çekişmeli boşanmalarda yaşanan yoğun stres ve yıpratıcı süreçler, anlaşmalı boşanmada minimuma iner.
• Çocuklar Açısından Daha Olumludur: Ebeveynler aralarındaki meseleleri daha kısa sürede çözdüğünden, çocukların sürece dahil olması engellenebilir.
3. Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanmalıdır?
Anlaşmalı boşanma sürecinde, tarafların tüm hukuki ve mali haklarını içeren bir boşanma protokolü hazırlanmalıdır. Protokolde şu konular yer almalıdır:
• Tarafların boşanmayı kabul ettiğine dair beyanı,
• Maddi ve manevi tazminat talepleri veya feragatleri,
• Eşlerin birbirlerinden yoksulluk nafakası talep edip etmediği,
• Çocukların velayetinin hangi tarafa verileceği,
• Çocukların kişisel ilişki düzenlemeleri (diğer ebeveynle görüşme günleri, tatil düzenlemeleri vb.),
• Çocuklar için iştirak nafakasının miktarı,
• Tarafların mal paylaşımı konusundaki anlaşmaları,
• Tarafların başka bir alacak talebi olup olmadığı.
Bu protokol, tarafların üzerinde anlaştığı tüm hukuki konuları kapsamalı ve mahkemeye sunulmalıdır. Hâkim, protokolü inceledikten sonra tarafların menfaatlerini ve özellikle çocukların haklarını koruyup korumadığını değerlendirerek karar verecektir.
4. Anlaşmalı Boşanma Davasında Hâkimin Yetkisi
Hâkim, anlaşmalı boşanma sürecinde tarafların anlaşmasını doğrudan kabul etmek zorunda değildir. Mahkeme, protokolü incelerken:
• Çocukların menfaatine uygun olmayan bir karar varsa, değişiklik yapabilir.
• Nafaka veya tazminat konularında taraflardan biri ciddi hak kaybına uğruyorsa, düzeltme önerebilir.
• Tarafların baskı altında boşanma kararı verdiğini tespit ederse, boşanma talebini reddedebilir.
Taraflar, mahkemenin yaptığı değişiklikleri kabul ederse boşanma gerçekleşir, ancak kabul edilmezse dava çekişmeli boşanma sürecine dönüşebilir.
5. Anlaşmalı Boşanma Süreci Nasıl İşler?
1. Taraflar anlaşmalı boşanma konusunda uzlaşır ve bir protokol hazırlar.
2. Taraflar birlikte boşanma davası açar veya bir eşin açtığı davayı diğeri kabul eder.
3. Mahkeme, tarafları duruşmada bizzat dinler ve boşanma iradelerini tespit eder.
4. Hâkim, protokolü inceler ve çocukların menfaatleri ile tarafların haklarını göz önünde bulundurarak karar verir.
5. Eğer mahkeme anlaşmayı uygun bulursa, boşanma kararı verilir.
6. Boşanma kararı kesinleştikten sonra, nüfus kaydına işlenerek taraflar resmen boşanmış olur.
6. Sonuç
Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinin üçüncü fıkrası, eşlerin karşılıklı anlaşma ile boşanmasını kolaylaştıran bir hukuki düzenlemedir. Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanmaya kıyasla daha hızlı, daha ekonomik ve daha az yıpratıcıdır. Ancak sürecin hukuka uygun bir şekilde tamamlanması ve tarafların hak kaybı yaşamaması için uzman bir avukattan destek almak önemlidir.
Eğer anlaşmalı boşanma süreci hakkında daha fazla bilgi almak veya profesyonel hukuki destek almak istiyorsanız, bizimle iletişime geçebilirsiniz.